Gaixotasunak


astanafarri (astanafarrei, astanaparri, astanaparrei) [astanafarreri]. iz. (TE). Varicela ; viruela loca . Umien gaixotasuna da. Astanafarrixakin daukagu txikiña. Ik. nafarri.  Entonaziñua: astanáfarri.


erlekizten (erlakizten, erlakezten). iz. (ETNO). Orzuelo; divieso. Ik. txuldar, beltxindor.


1 . gaixo (geixo). iz. (TE). Enfermedad. Aurten sagarrak gaixua dakar. Ik. helgaitz, gaitx, ondoezik, gaixotasun.


nafarri-pikatu (nafarrei-pikatu, naparri-pikatu, naparrei-pikatu) [nafarreri-pikatu]. izond. (TE). Cacarañado,-a; enfermo,-a de viruela. Gaurko egunian, ez da ikusten iñor nafarri-pikautakorik.  Entonaziñua: náfarri-pikatu.


4 . arronka (arraunka, arroka) [arroka]. iz. (ETNO). Costra, postilla. Bizikletan jausi zan itxuria; sekulako arraunkia daka, behintzat, beso aldian. Ik. urratu.


burutik beherako. iz. (ETNO). Meningitis.


2 . begi-erre. iz. (TE). Conjuntivitis granulosa; tracoma. Gaixotasuna da. Begi-erria, lehenago asko ikusten zan gatxa. / Begi-erria lehenago sarri ikusten zan. Eta ez zuan edozer gauza, txikito! Begi-erriagaz itxututa be geldittu heikian!. Ik. begi-minbera.


kukurruku-eztul (kukurruko-eztul). iz. (TE). Tos ferina. Titikua zan gure bigarrena, kukurruko-eztul gogorrak hartu ebanian. Ik. kukurruku-eztul bedar.


nafarri (nafarrei, naparri, naparrei) [nafarreri]. iz. (TE). Viruela. Nafarrixa da gaitz bat, gure gizaldiak ixa ezagutu ez dabena, izugarrizko Jaungoikuan azotia izan eta gero. Ik. astanafarri.  Azentua lehelengo silaban egitten da: náfarrixa.
nafarri-pikatu (nafarrei-pikatu, naparri-pikatu, naparrei-pikatu) [nafarreri-pikatu]. izond. (TE). Cacarañado,-a; enfermo,-a de viruela. Gaurko egunian, ez da ikusten iñor nafarri-pikautakorik.  Entonaziñua: náfarri-pikatu.


arrien. iz. (AZ). Endurecimiento del pecho/de la ubre. Ik. erroibe.