Bilaketa aurreratua

esne
Taulan
esne. iz. (TE). Leche. Esnia eta eztixa darixola ebán lur ugarixa aindu zetsen Jaunak. Ik. gazur.
esne-arronka (esne-arraunka, esne-arroka). iz. (TE). Grasa de la leche. Dendatiko esniak arronkarik ez dau lagatzen.
esne-bedar. iz. (ETNO). Lechetrezna (Euphorbia helioscopia).
esne-behi. iz. (ETNO). Vaca lechera. Esne-behixak, geruago gitxiago hamen inguruetan. Ik. pinto.
esne-berba. iz. (AN). Dicho sin sentido, necedad, tontería, parida. Esne-berbia ugari ezebez esateko.
esne-berbak esan. esap. (AN). Decir necedades, tonterías. Ezeizu esne-berbarik esan!
esne-bezero. iz. (NA). Cliente del mismo lechero. Lehenao bai, Peru eta Marixa bazian. Peru mutilla eta Marixa neskia. Gure esne-bezerokuak haxe ipiñi etsen, Peru eta Marixa, bai-bai!
esne-gain. iz. (ETNO). Nata de la leche; nata. Ik. esne-tela, guren.
esne-lora [esne-lore]. iz. (TE). Flor lechosa; planta supuestamente venenosa; planta lechosa. "Se dice de las flores cuya planta tiene lactus, que al vulgo hace suponer venenosas" (TE, 351). Botaizu esne-lora hori berenua dauka eta. Ik. zapa-lora, suba-lora.
esne-ontzi. iz. (TE). Cántaro de leche; cantina; marmita. Esne-ontzixak, ondo garbitzen ez bada, hurrengo eguneko esnia galtzen dau. / Esne-ontzi bardiñak, zeiñek lehenago agortzia jokatu eben. Ik. bezero, esnedun, kantin, kantinplora, marmitta.
esne-perretxiko. iz. (TE). Lactarios (Lactarius piperatus, eta generoko antzeko guztiak). Lactarius piperatus, eta generoko antzeko guztiak (ETNO). "Vulgarmente se les supone venenosos; y de ahí la prevención que hasta hace poco imponían los lactarius de los pinares" (TE, 351). Batu dittuzun erdixak baiño gehixago, esne-perretxikuak. / Esne-perretxikua ezagutu dozu zuk. Haundixak izaten dira, gogorrak, zuri-zurixak. Hartu ta esnia daka harek. Ik. piñu-perretxiko, zuri.
esne-tela (tela). iz. (TE). Nata, capa de la leche hervida. Munikolakuak jatxitzen zeskunak bai esne-telia! Ik. esne-gain, guren.
esnetan egin. esap. (ETNO). Oficio o acción de vender leche. Esnia saltzen jardutia.
esnia galdu. da ad. (TE). Cortarse/perderse la leche. Atzo, alperrik goizago egosten ipiñi, zure esnia galdu ein jakun.
esniak gaiñez egin (esniak gaiñezka e(g)in). esap. (TE). Derramarse la leche al cocer. Esniak gaiñez einda erdiratu jaku. Ik. esniak iges egin.
esniak iges egin (esniak ihes e(g)in). esap. (TE). Derramarse la leche al cocer. "Hervir la leche y derramarse" (TE, 351). Auzokuakin kontuak esaten zan artian, esniak iges ein detsa eta gosaririk ez dogu euki. Ik. esniak gaiñez egin.