Geografixia eta egualdixa
garratz bota / egin / jardun. esap. (ETNO). Jarrear; llover, nevar o granizar muy fuerte. Eurixa, txingorra edo edurra bota-ahalian egin, gogor.
Ik. truxalak egin, ufal, zaparrada, bota-ahalian jardun, euritte, eurizar, goixan-behian jardun, mangia jardun, truxal, truxu, zaldizkuak.
fio. iz. (ETNO). Corriente de viento frío. Izatez, txistua jotiari esaten jako fio egittia; haixiak etaratzen daben zaratatik haixe-pasiari be holatxe esaten detsagu.
Itxizu ondo atia, sekulako fiua sartzen da eta. Ik. haixe-pasa.
3 . goizalde (goixalde). iz. (TE). Este, levante, oriente. Goizaldera begira, gehixenetan eiñ izan dira Elixak. Anton. arrasalde. Ik. eguzkialde, eguteralde, sortalde.
ufalte (ujalte, ujelte, uielte) [uholde]. iz. (ETNO). Inundación; temporal de lluvias. Ik. truxalak egin, ufalaldi, zaparrada, bota-ahalian jardun, euritte, eurizar, garratz bota / egin / jardun, goixan-behian jardun, mangia jardun, truxu, zaldizkuak.
euri-haixe [euri-haize]. iz. (TE). Viento que precede a la lluvia. Trunboiak eta frontiak heldu aurretik agertzen dan haixe gogorra, gehixenetan hego-mendebaldekua. Egualdixa aldatu egin bihar dala esaten deskuan haixia (ETNO). / "Viento que precede a la lluvia" (TE, 361).
Euri-haixia darabill eta eguardixa baiño lehen izango da zaparradia. Ik. ifar, norde, hegoi.
sartalde. iz. (TE). Ocaso, occidente, oeste, poniente. Illunabarrian, sutan egoten da sartaldia. Anton. sortalde. Ik. ostalde, arrasalde, mendebalde.
haixe haundi. iz. (ETNO). Vendabal, ventolera, ventisca, viento fuerte. Haixe-haundixakin kontuz!, teillatua be airau leike. Ik. mendabal.