Landaren inguruko berbak


urkuldu, urkultze ( urkuldutze). du ad. (TE). Desgranar. Hurrengo egunerakuak, ogera baiño lehen urkuldu bihar izaten genduzen. / Idarrak urkultzia aindu zetsan sukaldian sartutziaz bat. / Artaburuak urkuldutzia kontuak esanaz eitten genduan. / Babak urkultzia hobe lotara baiño lehen. Ik. aletu, garaundu, harrotu, oskoldu, irakorri.  Holakuekin erabiltzen da: idarrak, babak, artua...


arto-ostro. iz. (ETNO). Rastrojo del maíz cortado. Arto-ostruak etara bihar dira solua atzera be preparatzeko. Ik. arto-zuztar, ostro.


keixa zuri. iz. (ETNO). Variedad de cereza blanca.


1 . iratoki. iz. (ETNO). Helechal. Ik. irasail, iratza, ira-arte, iradi, garotza.


arto-bizar (artabizar). iz. (TE). Flor femenina del maíz. Arto-bizarren ura, gaitz askotarako osakizuna. / Gaztetan arto-bizarrak arto-malutan batu eta horixe erretzen genduan takorririk ez geunkanian. Ik. artalora.


lixardi [lizardi]. iz. (TE). Fresnedo. Beheko errekatxuko lixardixan dauka txabolia.  Apelliduetan, Lejardi eta Lizardi forman agiri da (TE, 529).


aixen-bedar. iz. (ETNO). Liana; enredadera. Ik. aixen.


letxugak garatuta
© Jaione Isazelaia
garatu, garatze. da ad. (ETNO). Desarrollar(se), renovar, hechar escapos; germinar. Burua dauken berdurei edo landareri burua "juan" eta hazixak botatzeko kertena eta lorak egittia, azei, nabuei, letxugei..., baiña batzuek "porruak garatu" be esaten dabe. Letxugia garatzera doia eta kendu ein biharko da. Ik. loratu, zildu, aroldu.
garara juan. da ad. (ETNO). Empezar a desarrollarse la planta. Nabua garara doia.


lasai-bedar. iz. (ETNO).  Izena jaso dogu, baiña ezin izan dogu asmau zein bedarri dagokixon.


ártale (ártala). iz. (TE). Grano de maíz; maíz en grano. Baserri hartan, ártalia ugari eben ganbaran. / Tratulari harek, plazarakuan, hegaztixak astundu guran, ártalaz betetzen zetsen zorrua.
« first‹ aurrekoa123456789hurrena ›last »