faborito. iz. Favorito en una competición. Irabazteko aukera gehixen dittuala uste dan kirolarixari esaten jako. Retegi zan faborito baiña urte haretan galdu egin eban. / Faborito izatiak, sarrittan, mesede baiño kalte gehixago egitten detsa kirolarixari. fabrika. iz. (OEH). Fábrica. Lantegixa, taillarra.
Bota eben fabrikatik gure gizonori. (Zirik 101).
Ik. taillar. fafu. izond. (NA). Inconsistente; fútil. Ba halakotxe gauza bat, hoixe etaratzen dabe zerian, tabernan eta. Ekiñ ordurako ogixa, ogi barik beti! Eta oiñ ogixa, hori fafuori: hori, dana jan leike hori, hori-hori! hori fafuori! FAI-ko. iz. (TE). Anarquista. "De la Federación Ibérica Anarquista" (TE, 372).
Erebixan itxura motelagaz, FAI-kua zan. falta. 2 . falta. iz. (TE). Falta, culpa, error; pecado; error, defecto, fallo, falta. "Euskerizado con sus derivados para matizar el sinón. utsa, utseiña" (TE, 372).
Bere faltia izan zan herrittik kanpora juan biharra. Ik. erru, kulpa, huts. falta egin. 1 . falta egin. du ad. (TE). Hacer falta; fallar. "En el juego de la pelota, el salir de las rayas" (TE, 373).
Azkenengo tantuan, igualez zirala, falta eiñ eban hutsagaittik. 2 . falta egin. dio/du ad. (OEH). Necesitar. Platanuen azalak gordetzeko, falta egingo deskuela-ta. (Zirik 112).
falta izan. 1 . falta izan. da/zaio ad. (OEH). Faltar. Gutxi falta izan ei jakuen harrika hasteko be. (Zirik 40).
Ik. faltau. 2 . falta izan. du ad. (OEH). Carecer de. Buruan falta eben abildadia. (Zirik 108).
faltan. postp. (OEH). A falta de. Plaentxiako eskolatik pasauta ezin leike ibilli gatz faltan. (Zirik 58).
faltau, faltatze [faltatu]. 1 . faltau, faltatze [faltatu]. da ad. (TE). Faltar; carecer de. Ez larregixa eta ez faltatzia, da onena. / Zirikatzailliak ta autubatzailliak gure auzoko herrixan be ezin faltau. (Zirik 37).
Ik. falta izan. faltsa eskuadra (baltza eskuadra). iz. (ETNO). Falsa escuadra. Kañoian eta baskulian arteko eskuadria konprobatzeko txantxilloia. Armerixako berbia da. faltsu. izond. (TE). Falso,-a. Izan danik gizon fiñenan inguruan be, hamabi lagunetik bat faltsua. / Kuletru faltsuagaz huts eiñ ezkero, ez dago biharamonik. faltsukerixa [faltsukeria]. iz. (TE). Falsedad; engaño. Oker guztietatik, faltsukerixia gehixen hasarratzen dabena. 1 . famau, famatze [famatu]. da/du ad. (TE). Ensalzar, dar fama; hacer(se) famoso,-a. Aittuak famatzen dabe ardau zuri hau. / Haxe jokua irabaztia izan zan haren famatzia. 2 . famau [famatu]. izond. (TE). Famoso,-a; célebre. Gayarre, kantari famaua zan. / "Iriarena"bertso famatuak, alde guztietan ezautzen dira. (Zirik 94).
Ik. entzun, entzute haundiko, aittu. famelixa [familia]. iz. (TE). Familia. Gure famelixan, gure aittaittak eta aurretikuak kañoigiñak izan ziran. / Emakume on bategaz ezkondua zan, oso etxerakua, zeiñegaz euki eban famelixa ederra. (Ibilt 473).
famelixadun [familiadun]. izond. (TE). Que tiene familia. Gaur hil dan gizona, famelixaduna; hiru umezurtz lagatzen dittu. famelixako [familiako]. izlag. (TE). Perteneciente a la familia, de familia, familiar. Famelixakotzat izan genduan beti. fanfarrerixa (panparrerixa) [panparreria]. iz. (TE). Fanfarronería, fanfarronada. Fanfarrerixia ugari erabiltzen dau behintzat tabernan. / Handik aurrera ez ei eban erabilli panparrerixarik. (Zirik 39).
Ik. panpan. fardel (pardel). izond. (TE). Desaliñado,-a; desaseado,-a; abandonado,-a; indolente. Baldar jazten dana, arlotia. / "Descuidado en el vestir" (TE, 373).
Fardel haundi bat einda agertu da gurasuengana. / Hi, tabernan larregi trabatzen haiz. Pardelorrek! (Zirik 26).
/ Bere errenteru fardel bategaz aiskide. (Ibilt 465).
Ik. arlote. farol (fadol). iz. (OEH). Farol. Argiontzixa
Hartu eban farola ta billa urten zan. (Zirik 120).
Ik. gantxil. Gaur egunian ez da normala farola erabiltzia, baiña sasoi baten makiñatxo batek erabiliko eban gau illunetan, mendi-bidietan.
farolpe. iz. (OEH). Lugar debajo del farol. Farolpian lau hankan gaiñian makurtuta. (Zirik 53).
farra-farra (barra-barra, sarra-sarra). adlag. (TE). En abundancia, abundantemente; copiosamente. Onomatopeia da.
Farra-farra darabil dirua, ez dakigu noiz arte. / Horrek barra-barra dihardu berbetan beti. / Jaionek barra-barra daki ingles, Londresen ikasitta. / Batzuek barra-barra egitten dabe dirua. |
Babesleak
