izond.
hobe (hoba). izond. (TE). Mejor. On-en gehixagotasunezko forma irregularra da. / "Comparativo de superioridad de ona" (TE, 581).
Antxiñako bizilegia, beti hoba. / Holako lekuan hobe ixiltzia, nahiz da errezoia euki. / Gaurko ogixa, hobia dago atzokua baiño. Ik. hoberik.
ezin hobe. izond. (TE). Inmejorable, insuperable. Hazi dau semia, eziñ hobia.
hobe biharrez [hobe beharrez]. esap. (AS). De buena fe, con el mejor deseo, por el bien de. Zeure hobe biharrez esatetsut (esaten detsut). (Zirik 115).
Ik. hobe biharrian, hobeto biharrian, on biharrian, ondo biharrian.
hobe biharrian [hobe-beharrean]. esap. (TE). De buena fe, con el mejor deseo, por el bien de. "Por considerarlo mejor" (TE, 580).
Esan netsana hobe biharrian esan netsan. Ik. hobeto biharrian, on biharrian, ondo biharrian, hobe biharrez.
hobe izan. da/du ad.-esap. (OEH). Ser mejor, ser preferible, valer más. Adarra jotzia baiño, hobe heuke atia zabalduko bahesta. (Zirik 38).
/ Holako lekuan hobe ixiltzia.
/ Zaharra izan balitz begixak itxittia hobe. (Zirik 50).
Bigarren eta hirugarren adibidietan "izan" laguntzaillerik barik: hobe (da) ixiltzia; begixak itxittia hobe (da / litzake).
hobe usterik. adlag.-esap. (OEH). Con la mejor intención.
izarratu egon. da ad. (TE). Estar estrellado,-a. Gaur gabian izarratu dago eta illargirik ez.
aldez seguru. izond. (JSM). Premeditado,-a, prevenido,-a. "Recogido en el Barrio de Aguinaga, de Eibar" (in TE, 762).
errezozale (errezuzale). izond. (TE). Devoto,-a. Errezuzalia zanetik, gaixotziakin Urkiolara juan zan. Ik. erreguzale.
1 . sendo. izond. (TE). Recio,-a, fuerte, corpulento,-a; grueso,-a. Lodixa eta gorputz haundikua dalako, indartsua, errimia.
Zuen aitta gizon sendua zan. / Pago-gerri senduak ziran Arraten. / Ointxe be gizon sendua da ha urtiak euki arren. Ik. erreme, lodi, gogor. Çendo: "Gaztel. grueso" (...) "Desde primero día de mayo fasta Sant Miguel de setienbre, nin fagan adobo ninguno de cal nin descarnen con cal, eçepto los cueros çendos sin cal" (EOYE, Eibarko San Andres Konzejuko Ordenantza Zaharra, 1501, 473. or. (JEL)).
2 . ausarki. izond. (TE). Atrevido,-a, audaz, valiente, decidido,-a; temerario,-a, imprudente. Arriskuen aurrian atzera egitten ez dabena.
Pauso ausarkixa, itsuan, nora jakin barik aindutzia. / Dozena aletako honek, ez dira ausarkixenak; baña ausarkixena be, ez da erakus-gei on bat besterik pekatari garanon osasunerako. (Ibilt 454).
Ik. baloretsu, atrebidu. Forma aldetik ausarta egokixago, baiña atrebidua erabiltzen da gehixenbat.
jator. izond. (TE). Apuesto,-a; majo,-a, agradable; ilustre, bien nacido,-a . Mutill jatorra, Maritxu, zure ondoren dabillena. / Gaztelu-jauregixan bizi zan, zaldun jator jaso bat. (Ibilt 473).
/ Aita Donosti praille jatorrak ez eban eibartarrontzako uste txarrik. (Zirik 105).