izond.


1 . zuzen. izond. (TE). Recto,-a, derecho,-a. Bide zuzen-zuzena dozu bertaraiñok.


2 . ohittu [ohitu]. izond. (TE). Acostumbrado,-a; avezado,-a. Lanian ohittua zan eta ezerk ( ez zetsan) atzera eraitzen hari. Ik. ohittutako.


izuki (izuka, ixuka). izond. (TE). Tímido,-a, vergonzoso,-a, retraído,-a; asustadizo. Izutixa, lagun gutxikua, bakartixa, lagun artian lotsatzen dana, lotsatixa. Baserriko ume izukia kriau etorri zanian, baiña gero ondo kaletartu zan. / Arrakia, emakia, umekia, izukia... / Ondo lotsatixa ta ixukia intzanan ba txikittan. / [...] ni naiz mendixetako alaba izukia. (Ibilt 65). Ik. izu, -ki / -ka.  Gitxi erabiltzen da.


egosgogor. izond. (JSM). Difícil de cocer. Nekez egosten dana. Ik. egoskor.


errukarri (errugarri, errukigarri). izond. (TE). Digno de compasión, digno de lástima. Errukixa emoten dabena. Nik ikusi nebanian, errugarrixa eguan kristaua. / Lehenguak ezebez; oin lehenguak, geure moruan baztartuta, eta bakia! Oin beste estilo batera jentia!: oingo eskolak eta!... aai! aittan eta aman errukarri. Aittak ero amak sueldua ez badake.... / Andrazko errugarrixa. (Ibilt 472). / [Dukiak] ikusirik hango agiri errukarrixa, Zalduna jaso gura izan eban, ia bizixa gorde zeikixon ahal zana eitteko. (Ibilt 489). / Eta borreruak etxetik kanpora alde ebanian, neskame errukigarrixa agertu zan etxekoandriagana, belauniko, negarrez, esanaz zerlako miñak enon zetsazen uezabak. (Ibilt 470).


txato,-a. izond. (TE). Chato,-a. Ik. surmotz.


azkentxo. izond. (TE). Apocado,-a, remiso,-a, cohibido,-a. Kokilla, adolebakua, beti atzian geratzen dana. Beti azkentxo, gure seme koittau hau.


2 . arto-opil (arto-opill). izond. (TE). Cándido,-a, pancho,-a, pánfilo,-a. Ezergaittik estutzen ez dan arto-opilla gure morroia. Ik. arto-zati.


2 . hozkirri. izond. (TE). Fresco,-a, frío,-a. Egualdi hotzkirrixa gaurkua.


jaungoikotar. izond. (TE). Militante de la causa de Dios (1 M 3); piadoso,-a, religioso,-a, devoto,-a. Jaungoikuan aldeko gudaria (1 M 3). / Jaungoikuan aintza billatzen dabena. Judas -izenez "Makabeua"- eta haren anaiak, jaungoikotarrak, Jaungoikuan alde aittan agindua aurrera eruan ebenak. Ik. jaungoikodun, jaungoikozale.