izond.


2 . hezi. izond. (AS). Educado-a. Neska hezixa da Miren. Jentian aurrian egoten daki.


1 . epel. izond. (TE). Templado,-a. Hau ez da saldia, ur epela da hau. / Gizon epela, ur epela bezela higoiñgarrixa.


2 . mizkin. izond. (TE). Mezquino,-a, roñoso,-a, tacaño,-a. Zekena, sikua. Gizon mizkiña emoteko orduan. Ik. siku, zeken, zimel, kalder.


2 . arol. izond. (TE). Hueco,-a, fofo,-a; superficial o de poca densidad. Aldia eguan Ermuarretako ogi mardotik, beste labari batzuen ogi arolera.  Zentzu txarrian: ogi arola (larregi puztu eta mamiñik ez daukana). Baitta fruta arola (itxura ederra baiña gusto eta ur gitxi) edo persona arola (kanpolarrosia) (ETNO).


zoriontsu. izond. (TE). Feliz, dichoso,-a, venturoso,-a. Ha eguna, zoriontsua guretzako. / Ni izango naiz munduko ume(rik) zoriontsuena. (Ibilt 477).


nere [nire]. izond. (TE). Mi, mis; mio, mía; míos, mías. Edutezko genitibo formia da. Nere etxia, nere gurasuak. / Txapela neria, soiñekua neria, oiñetakuak neriak...: zer dozu hartara zeuria? / Mugatik hegiraiñokua, neria. Ik. neure, ni.  Izenlaguna dan ezkeriok, izenakin edo bakarrik erabili leike: nere + izena kasu markakin, edo bera kasu markekin: neria, neriakin eta abar.
nere baten [nire batean]. esap. (TE). Tranquilamente; apaciblemente. Nere baten banenguan, eta batera-batera jausi naiz.
neriak egin. esap. (EEE). Estar perdido,-a. Galduta egon; nerian azkena. "Agur, neriak ein dau" esanaz gastau zan. Ik. egin.  Beste personekin be erabili leike: zuriak /guriak /zuenak... egin.


1 . isil (ixill). izond. (TE). Callado,-a; silencioso,-a. Gizon ixilla eta ondraua, ha zure laguna.


2 . ondrau. izond. (ETNO). Manso, noble en animales. Animalixegaittik esaten da. Esne-behixak, gorrixak baiño ondrauaguak. Ik. otxan, mantso.


1 . herren. izond. (TE). Cojo,-a. Seme bata herrena, ezkerreko hankatik. / Kalamidade guztiak beregain izatiarren edo, begi-bakarra, bizkar okerra ta herrena zan gaiñera. (Zirik 62). Ik. hanka-motz, kojo.  "Aunque vigente la voz, parece que hace mucho tiempo se naturalizó la voz kojua en Eibar, que ha venido a ser dominante, pues en tiempos de nuestros padres habían los Ataun kojua, Batista kojua y otros" (TE, 334).


3 . ongarri. izond. (TE). útil, práctico,-a, que sirve. On egitten dabena, onuragarrixa. Erabiltzeko balio dabena. Gaurko lanerako sistiman, gauzak eittian errezoia ez da iñor zerbitzia; ezbada ze eindako gauzak irabazixagaz saldutzia, eta gauzak ongarrixak eitten badira, errezago saldu ahal izan deittian da. / Esan zetsan bazala hauts bat [...], sekulako ongarri izango jakona gaitz haren aurka. (Ibilt 472).