Bilaketa aurreratua
- a b d e f g h i j k l m n o p r s t u x z
« lehena‹ aurrekoa…101112131415161718…hurrena ›azkena »
tripasare (tripesare). iz. (NA). Membrana que sujeta las tripas; mesenterio, redaño. Gantza oilluana be bai, eta personiana be bai. Baiña txarrixak be gantza eukitzen dau, "tripa-saria" esaten jakona. Ik. baresare, mintz.
tripazar. iz. (NA). Tripa grande.
tripili-trapala.
1 . tripili-trapala. iz. (UD). Labor ruidosa y torpe; trabajo ruidoso y torpe. Hori da tripili-trapalia darabizuna! Zeu be horixe zara-eta, tripili-trapalia.
2 . tripili-trapala. adlag. (ETNO). De mala manera, ruidosa y torpemente. Zeozer molde txarrez, baldar eta zaratatsu egittia. Gauzak txukun egin biharrian tripili-trapala bazabiz, apurtuko dittuzu bai baztarrak.
triponero. izond. (NA). Tragón,-ona, comilón,-ona. Dana batera jan dozu?! triponero!.
tripotx.
1 . tripotx. iz. (TE). Barriga, vientre; tripa. Jarri patxadan eta bere tripotxari begira orduak emon; hor haren bizi izatia. Ik. zilbot.
2 . tripotx. iz. (TE). Menudillos, tripas de animal. "Bildotsen barrukuak eta odola, (hegaztixenak be bai). Gehixenetan tortillan jaten dira" (ETNO). / "Dentros o menudos de las aves o el cordero" (TE, 682). Bildotsan tripotxegaz, arrautza batzuk gehittuta, hamarretakua ein genduan. / Munduko gauzarik gozuena, Azittainen ipintzen daben tripotxen tortillia! Hori lakorik!.  Beti pluralian: tripotxak, tripotxen tortillia...
triskantza. iz. (NA). Destrozo; desperfecto; desastre.
triskau, triskatze. du ad. (AS). Destrozar, romper, deshacer. Itsaso txarrak triskau eban pasialeku barrixa Donostian. Ik. apurtu, desegin.
triste.
1 . triste. izond. Triste, entristecido,-a, apenado,-a. Poztasun bakua, illuna. Barri tristiak entzuten dira. / Egualdi tristia gaurkua. / Hondamendi triste hau. (Ibilt 488).
2 . triste. adlag. Tristemente, con tristeza, triste. Poztasun barik, illun, tristuraz. Triste jartzen gara sarrittan, ikusten dittugunak ikusitta. / Triste xamar azaltzen zan. (Zirik 69).
tristetu, tristetze. da/du ad.  Triste jarri, tristuraz bete. Asko tristetu giñan, zer gertau zan jakin genduanian. / Zerek tristetzen zaittu holan?
tristura. iz. (TE). Tristeza, pena, añoranza; malestar. Barruko tristuria daukat. / Eiñ eban hutsak emoten zetsan tristura itzala. (Ibilt 478).  "Afinco vos pidiendo con dolor e tristura. Arcipreste. 606" (TE, 682).
triunfo. iz. (OEH). Victoria. Maite kontuko triunforik haundiña: igesixa. (Zirik 126).
troka. iz. (TE). Barranco, precipicio.  "No es común esta voz en Eibar, donde tenemos el apellido Trokaola, y los sobrenombres de Trokotxa y Trotxa" (TE, 682).
trokau, trokatze [trokatu]. da/du ad. (TE). Retorcer(se), hacer(se) un esguince. Bihurrittu (hankia, besua...). / "Se dice de retorcérsele a uno el pie" (TE, 682). Harmaillara igotzerakuan hankia trokau jata. / Erbestian nabillela tokau jatan behiñ hankia trokatzia. Ik. zantiratu, erasan, haragi-eten, bihurrittu.
trokel. iz. (TE). Troquel, matriz. Txomoneko forjarako trokelak eitten dihardu. / Trokela ondo eginda badago, ezagun izaten jok gero.
trokelgin. iz. (TE). Troquelista. Trokelgiña zan Txomonian.
trokola. iz. (ETNO). Cuerda. Ik. kaixola.
trokotx (trukutx). izond. (JSM). Estevado,-a, patizambo,-a; de dedos morros o cortos en pies y manos . "Persona hanka-okerra. Atzamar-behatz motzak dittuanari esaten jako" (EEE).  "Persona de dedos morros o cortos, en pies y manos, que dificultan la articulación en dichos miembros (T.Etxebarria lo cita como sobrenombre en Eibar; pero dicho sobrenombre se atribuye a personas con ese defecto físico genérico)" (JSM in TE, 780).
Trokotxa. gatxiz. (TE). Trokotxa (apodo). "sobrenombre en Eibar" (TE, 682). Tokayo zaharra dultzainiagaz eta Trokotxa tanborrakin, kalietako erromerixetan.
tronbil. iz. (ETNO). Tronco para leña, astillón. Ik. subil.
trongota. iz. (ETNO). Trabajos referidos al acarreo de troncos. Arbolak bota eta gero tronguak karriatzeko biharrak: garbittu, ebagi eta txinga edo burdi-motzen bittartez tronguak mendittik jaistia.
« lehena‹ aurrekoa…101112131415161718…hurrena ›azkena »